DERS’A  ÇARIN  (4)

IIMLI / İMLI  : İMLA

-          Abırnek, bırnek, kesmı/e: /   kesme işareti ( / )

-          aker  ( )  :  parantez işareti (b. Qewsi, nenquık, nenquarra)

-          akera kıştın, piç / pieç : köşelei parantez (b. Qewsa kıştın, qewsa quıncuni )

-          astık: (*) yıldız işareti

-          cuı :  (-)satır aralarında ve satır sonuna sığmayan sözcüğün devamını belirtir. ( - ), devam anlamını verir satır içinde ve konu içersinde farklı anlamları belirtmek için kullanılır

-          çığziya  derg: ( ____ ) uzun çizgi satır başlarında ve içinde kullanılır.( b. çızgıya derg)

-          çızğıya dekın: (-) satır başlarında kullanılan konu başlıklarında sonra kullnılır.noktalı çizgi ( .-) ( b. çızgıya nuektın)

-          debestı : …bağlı

-          dexıl : “,” vürgül (b. Pahnık )

-          deq o dexıl: ( ; ) noktalı virgül ( ; ) ( b. nuık o qıç/ı, deq o dexıl)

-          deq riezı (…): sıralı üç nokta (…), ( ruık rıezı, hir nuık

-          deq/ı (.): nokta (.) ,(b. nuık, nex, nuıqta/ı)

-          deqıl (,): virgül: (,) (b. qıçık, dexıl, dexılla, qıç/ı

-          deqrıezé/y: (…….) sıralı çok nokta : (. Nuık rıezéy

-          dıdeq: iki nokta: (:) (b. dıdeq pieser, dınuık

-          eıyaz, zer/o, sıfır, : sıfır “0”

-          guıç / guıçık: ( “ ) tırnak işareti

-          hokek: bend işareti (&)

-          nida : “!”  ünlem işareti

-          payok : edat, takı

-          persı/n, persun: (?)soru işareti (?) ( b. sıwal/ı, çengılé persi

-          piç / pieç : köşeli parantez

-          qerfı (‘ ) : kesme işareti, tek tırnak ( ‘ ) ( b. yo quıç)

-          rawa: kip

-          Qews/i : ( )   parantez

-          yo guıç :  ( ‘ ) tek tırnak , (b. qefrı)

-          çardor: çarpım (x) (b. Dor, )

                      UMARTIŞ : SAYMAK SAYI

Regum : rakam

Ayaz/ s  ( b. Zerı, Zero, sıfır)    0,

Pédayé umartışunıd yen vatış

Yundesıra hxetan néwes xuıser yén umartı

DES DES – DÉSİER : ONAR

SÉYER  SÉYER : YÜZER  YÜZER  ( B. SE  SE )

Se (100),  dısé (200),  hirsé (300),  çarsé (400),  punsé (500),  şesé (600),  hotsé (700),   heştsé (800) ,   nosé (900),     hxezar(1000), 

deshxezar10,000),            sehxezar(100,000),                  yo miluı/n(1,000,000),                               

 se miluı/n(1,00,000,000),         yo milliar(1,000,000,000),            yo tirllun,  yo qatırllıun,    yo sen,

“hxezar” xuıser gen péni.

( 100,  200,  300,  400,  500,  600,  700,  800,  900,  1000,  10.000,  100.000,  1.000.000,  100.000.000,  1.000.000.000,  100.000.000.000,  1…………..,  1………………..,)

UMARTÉ RUIÉJU : GÜN SAYIMI

Vérni ser :  öne doğru

 Ér,  sıwa,  birr,  binter,  binbinter,  binterı,  bad binterı,

( bugün,  1. gün, yarın  2. gün, öbürgün   3.gün,  4. gün,  5.gün,  6. gün,  7.gün )

Nimruej : öğlen (b. Nimroj,

Fejir  : şafak  (b. şefeq,

Péni ser : geriye doğru

Ér,  viziér,  peré,  pieraré,   pıtır pieraré,  pietorı,  pıtır pietorı,

( bugün 1. gün,  dün 2. gün,  öbürgün 3. gün, 4. gün,  5. gün,  6 gün,  7.gün )

ŞUNİ: akşam, ileri ve geri akşam sayımları 

                 Yı ımş şin ?     ma ımş pior pia …… ké  xelefu.

                 ımş léyla yı yén……    şıma.          Léyla yı ımş umé ké şıma ?

                 şéwna ma bén mısafir şıma.      Tı şéwné bén mısafir mı?

                 Bişéw maş i ké kezbuno yın.       Bitırşéw ma ké ruıstém yınıdib tı kot qaléma.

                 Imş nié  şéwnaz nié şetırné ma bé mısafir……………….qasim.

                 Wuiz bitırşéw ké kumil yınıdıb.

HESAW RUIEJUN PİRIK: PİRENİN GÜN HESABI

ŞEM/I            : (1. şema):  Pazar ( kıre, guıretı )

DIŞEMI         : (2. şema) : pazartesi

HİRŞEMI      : (3.şema) Salı ( b. sıelı)

Çarşemı         : (4. şema): Çarşamba

PUNCŞEMI :  (5.şema): Perşembe

İNİ                 : ( bunlar yapılan şemaların sayısı Cuma ( y. yenı, cuıımı)

SIFT              :  paşini ( bunlardan sonraki ): cumartesi ( y. sıft,

UMARTÉ SERU : YIL SAYIMI

HÉT DUINYA( HET) : YÖN TARAFI

RAŞİ,  AŞŞİ,  Harba, Rozda, Ruejda, Şerq, Ruejdiar,  “şefeq-”    :   doğu     

( raş “ruaşni” dayi, raş “i”, “i” zafi-xélliek nişu duna, ruaşné tij mayi o çido ğéwti –(soyut )dun wertı. )

MEĞREW, Ruıejwar,  ruejwar,  rozwar,  garp, ruej şı kue, ruej şı huna,   :   batı  

( ruej-war,  “-war” pieduısé yı diyencı. Ruejwer, ruej şı kue,

CUIHI,  Verruej,  Cuınıp,    verruej,  veroz,   :   güney

ŞIMAL,   Zımı,  qerssı,                                      :   kuzey

kuırnı/e   : kutup

kuırné raşi : güney kutbu

kuırné  şımal : kuzéy kutbu

   AŞM    /     MEĞNE AŞMUN O RUEJU